Halk Çalgıları

Ana Sayfa / Ankara Müziği / Halk Çalgıları
Halk Çalgıları
2018-05-07
  • Ankara Halk Çalgıları

    Bağlama: Bağlama genellikle kestane, dut, ceviz, kavak ve iğde ağaçlarından yapılan bir halk çalgımızdır. En değerlisinin ceviz ağaçlarından olduğu söylensede halk arasında dut ağacından yapılmış olanları daha fazla kullanılmaktadır.

    Bağlama yurdun her köşesinde kullanılmasına karşın boy ve biçim bakımından henüz standartlaştırılmamıştır.

    Bağlamada gövdeye, 'tekne' veya 'çanak', üstüne 'yüz' veya 'göğüs', perde bağlarına 'semia', koluna 'sap',büyük köprüye 'eşik', kulaklara 'burgu', tellerin dipten bağlandığı yere 'telkanca' ve mızraba 'tezene' denmektedir.

    Ankara yöresinde kullanılan bağlama düzenleri aşağıda verilmiştir. Bozuk düzenler herkesce bilinmemektedir. Bunlar bağlama ustalarının kendine özgü düzenleridir. Düzenler söylenecek türküye göre değiştirilebilir. Şimdiye kadar tesbit edilen Ankara yöresi bağlama düzenleri şunlardır.

     İSİM I. tel II. tel III. tel
     

    1 Bozukdüzen fa si sİ
    2 Bozukdüzen fa si fa
    3 Bozukdüzen fa fa do
    4 Bozukdüzen fa si fa
    5 Karadüzeni fa si mi
    6 Bağlama düzeni fa si do

    Bağlamada üç çift olmak üzere toplam 6 tel bulunur. Burguların ve düğmenin delik zenginliğine bağlı olarak tel sayısı altta 3, ortada 2 ve üstte ine üç olmak üzere, toplam 8 telde olabilir.

    Nefesli Çalgılar: Düdük ve kavalların ağaçtan yapılanı olduğu gibi madeni olanları da vardır. Bunlar kendi aralarında yine dilli veya dilsiz olarak 2 ye ayrılırlar. Kaval çeşitlerinden üç boğumlu dilli kaval erik ağacından yapılır ve yaklaşık 90 cm. boyundadır.

    Zurna Ankara yöresinde bazı zeybeklere ve halaylara eşlik etmede davul ile birlikte kullanılır. Genellikle zerdali ve kara erik ağaçlarından yapılır. En ucunda ses üretmek için kullanılan kamış bulunur. Kamışı gövdeye bağlayan kısma metef, kamışın dudaktan kaymasını önleyen kısmına ise zaynak denir. Zaynak kuyumcularda özel olarak yaptırılır.

    Vurmalı Çalgılar: Davul ve def Ankara yöresinde kullanılan en yaygın vur- malı çalgılardır. Def koyunun veya altı aylık yavrusunun derisiyle yapılır. Deri üç tarafına 'zengirdek' denilen madeni cisimler takılan kasnağa gerilir.

    Ankara yöresinde kullanılan bağlama düzenleri aşağıda verilmiştir.